محمدحسین بن محمدحسن همدانی اصفهانیمحمدحسین بن محمدحسن همدانی اصفهانی، عالم فاضل، ادیب محقق، شاعر مفسر در اصفهان بوده است. ۱ - معرفی اجمالیشیخ محمّدحسین همدانی ابن محمّدحسن کرمانشاهی، عالم فاضل، ادیب محقق، شاعر مفسر، در کرمانشاه متولّد و در همدان و اصفهان تحصیل نموده و از جمعی از علماء و فضلاء کسب فیض نموده از جمله: حاج‌میرزا علی‌نقی همدانی، حاج ملّاحسین‌علی تویسرکانی، آقامیرزا عبدالغفار تویسرکانی و آقامیرزا محمدهاشم چهارسوقی. ۲ - تدریس و شاگردانسپس به تدریس کتب فقه و اصول و ادبیات در مدرسه جده بزرگ و سپس مدرسه نیم‌آورد پرداخته [و جمعی از فضلاء از جمله آقاسیّدمحمّدلطیف خواجوئی، میرزا حیدرعلی ندیم‌الملک، ابوالفتح دهقان سامانی، شیخ محمدعلی کرمانی، میرزا عباس‌خان شیدا، حاج‌میرزا محمّدباقر تویسرکانی، حاج‌میرزا محمّدباقر علوی شهیدی و میرزا حسن‌خان جابری انصاری نزد ایشان تلمّذ نموده‌اند.]میرزا محمّدحسین همدانی در خاتمه جزء سوم کتاب «جراب الحکمه» می‌گوید بیش از یکصد تالیف در علوم فقه، اصول، رجال، حدیث، درایه، حکمت، کلام، عرفان، طب، لغت، تفسیر، حل و مشکلات اشعار، و حواشی بر قانون و فوائد و غیره را به رشته تحریر درآورده است. ۳ - وفاتوی تا آخر عمر ازدواج نکرده و در مدرسه به‌سر برد. تا اینکه در سال آخر عمر به منزل حاج میرزا محمدباقر تویسرکانی منتقل گردیده و در سال ۱۳۲۴ق در آنجا وفات یافته و در صحن شرقی امامزاده درب اصفهان مدفون گردید. ۴ - تالیفاتکتب زیر از تالیفات اوست: ۱. جراب الحکمه ۲. حاشیه بر فوائد ۳. حاشیه بر قوانین ۴. دروس ۵. دیوان اشعار ۶. ردّ بر اخباریین ۷. رساله در ارث ۸. شرح تبصره ۹. وجیزه در درایه ۵ - طبع شعریصاحب عنوان طبع شعر داشته و گاهی بنا به اقتضای حال ابیاتی می‌سروده است و «معانی» تخلّص داشته است. این شعر را درباره زندگی خود سروده است: مرگ مرا روبروی نشسته ••••• می‌نتوانم سخن کنم کم و افزون مدّت سی سال کنجکاوی کردم ••••• قول ارسطو و فکرهای فلاطون مشکل من حل نکرد با همه کوشش ••••• بر سخن من گواست ایزد بی چون من که چنینم قیاس کن دگران را ••••• وانکه ندارد به جز شواهد مطعون عیسویان آگهند اگر که از این رمز ••••• از پی گفت و شنود حاضرم اکنون جز سخنان خدا و گفت پیغمبر ••••• باقی دیگر فسانه دیدم و افسون این نه قیاسی است ناپسند و مطعون ••••• این نه دلیلی است نارسیده و مظنون کیست بداند سپهر پر شده خود چیست ••••• یا ز چه او گشته است علت گردون باغ چرا در بهار خرم و سبز است ••••• یار فسرده ز چیست در همه کانون [۲]
حسینی اشکوری، سیداحمد، تذکره شاعران فارسی سرا، ص۲۳۸.
[۳]
معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۷، ص۲۵۷۹.
[۴]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۵۳۴.
[۵]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۲۰۸.
[۶]
بدایع و نوادر، ص۱۷.
۶ - پانویس
۷ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۶۶۳-۶۶۴. |